Als je zelf je eigen onderwijs inricht, heb je ook zelf invloed op hoe je de vakantieperiode doorbrengt. Hoe zit het met thuisonderwijs in de zomervakantie?
Iedere thuisonderwijzer bepaalt zelf of er in de zomervakantie vakantie gevierd wordt, of dat er juist doorgegaan wordt met het onderwijscurriculum. De lengte en de timing van de eventuele vakantie kunnen bovendien per kind en per schooljaar veranderen. Er is geen directe richtlijn vanuit de Nederlandse overheid, noch zul je gecontroleerd worden om te beoordelen of je te lang, of te kort, vakantie viert.
1. Je kunt in de schaduw bivakkeren op dagen dat het heel heet is
Als het heel heet is buiten, is het heerlijk om binnen te zijn (in de airco) of in de schaduw van een enorme eik op een picknickkleed je schoolwerk te doen. Als het dan in september weer een beetje is afgekoeld, kun je dan lekker wat dagen in rustige pretparken of in goedkopere vakantiehuisjes doorbrengen.
Andersom is dit ook ‘waar’: is het heel heet vóór de zomervakantie begint en ben je daar juist dol op? Dan kun je gerust meer ‘vrij’ nemen op hete dagen, omdat je weet dat je het prima weer kunt ‘inhalen’ op de dagen van de vakantieperiode dat het minder heet is.
Bij ons: Ik merk de afgelopen jaren dat we in de zomer makkelijker doorgaan met de ‘schoolse’ taken dan in de winter. We hebben in de zomer méér energie, kunnen die energie heerlijk buiten kwijt en dan is dat uurtje of 2 binnen aan de keukentafel zitten helemaal prima. De kinderen vinden het ook heerlijk om buiten in de zon te lezen, voorgelezen te worden of (reken)spelletjes te doen. We leven allemaal op in de zomer en dat is ook te merken aan de souplesse waarmee sommige taken gedaan worden. Het zou beter bij mijn fysieke ritme passen om in de winter 6 weken niks te doen, maar dat vind ik om bovengenoemde nadelen niet wenselijk.
2. (Mijn) kinderen varen wel bij structuur
Kinderen varen over het algemeen wel bij structuur. Het is voor (kleine) kinderen fijn als ze een voorspelbaar ritme van hun dag, week, maand en jaar hebben, omdat dat ze handvatten geeft. Een herhalende dagstructuur waarbij thuisonderwijs een rol speelt, is dan in veel gezinnen ook de norm. Zo gaan veel thuisonderwijzers bijvoorbeeld op dinsdag naar de bibliotheek, lezen ze voor bij het ontbijt of spelen ze in de middag een rekenspelletje.
De structuur van het jaar kan óók prima zijn ‘we hebben elke 6 weken 1 week vakantie’, of ‘we doen 7 dagen per week schoolwerk’ of ‘als het buiten meer dan 25 graden is, doen we niks binnen’. Dat is helemaal aan jou. Maar een beetje structuur aanbrengen, die voor de kinderen ook duidelijk is, is aan te raden.
Bij ons: Onze kinderen varen, op dit moment, het beste bij het oer Hollandse ritme en regelmaat. We doen ‘schoolwerk’ na het ontbijt en doen dat eigenlijk* 7 dagen per week, 365 dagen per jaar.
*Niet helemaal natuurlijk. Als we een dagje dierentuin doen blijven we niet speciaal langer thuis om het schoolwerk af te maken, als de kinderen logeren bij opa en oma gaan de schriftjes niet mee en na een lang Tweede Kerstdagdiner spelen we ’s ochtends lekker met de nieuwe Lego in pyjama.
3. Je hebt geen leerverlies of terugval
Je kind loopt leerverlies en een terugval op in de ontwikkeling van de schoolse vakken. Zo kan een kind een leesniveau terugzakken, (weer) een veel slordiger handschrift hebben en de concentratieboog weer flink moeten opbouwen nadat het een lange tijd niet op die manier heeft hoeven ‘werken’.
Het leerverlies en de terugval kunnen ook heel demotiverend werken voor zowel het kind als de ouder: waarom snapte je dit zes weken geleden wel, en nu ineens niet meer? Het kan ook slecht zijn voor het zelfvertrouwen van het kind als het ineens dingen niet meer kan ophalen.
4. Je kunt bijwerken/inlopen op het ‘schooljaar’ als je dat belangrijk vindt
Voor sommige mensen is het fijn als een kind dat ‘op school’ naar groep 4 zou gaan, in dat ‘schooljaar’ ook alles van groep 4 afrondt. Is dat niet gelukt, dan kan de zomer gebruikt worden om de laatste dingen af te ronden, waardoor er op schema met groep 5 stof begonnen kan worden.
Dit kan ook een voordeel zijn voor mensen die tijdelijk thuisonderwijs geven als ze een lange reis hebben gemaakt, of voor mensen die een remigratie doen in Nederland en hun kind klaar willen stomen voor de groep waar het dan naar toe gaat. Door de stress van de ‘deadline’ vóór de vakantie weg te nemen, geef je je kind en jezelf zes weken extra de tijd om klaar te worden voor het volgende schooljaar.
5. Je kunt activiteiten in de buitenlucht toevoegen aan je programma
Dieren observeren en natekenen in het park, zelf ijsjes maken, een vakantieuitje plannen van A-Z met alles wat daarbij komt kijken: je kunt heel veel leuke zomerse activiteiten toevoegen aan je lesprogramma. Het is leuker om de tafels te leren als je een waterballon op je moeder kapot mag gooien bij het goede antwoord, lekkerder om een dictee te maken met een bakje verse aardbeien naast je en een heerlijke beloning om na je sommen gemaakt te hebben buiten bramen en frambozen te gaan plukken.
Ook kun je het onderwijs gewoon naar buiten verplaatsen: je kunt met je kinderen aan een picknicktafel in een park net zo goed schoolwerk doen als op een kleedje in de schaduw van een boom en je kunt ze prima Engelse woordjes overhoren in de auto naar het strand.
6. Minder drukte bij trekpleisters
De musea en pretparken lopen in het hoogseizoen vaker boordevol mensen, waardoor je soms lang in de rij moet staan voor een activiteit. Hoe heerlijk is het dat je als thuisonderwijzer in rustigere weken in die musea kunt ronddwalen en bijvoorbeeld veel vragen kunt stellen aan de musea medewerkers?
Dit kan trouwens zowel een voordeel als een nadeel zijn. In Venetië lopen als het niet 40 graden is en zonder te hoeven schuifelen lijkt mij een groot voordeel, maar de kinderen vinden het vast leuker in de speeltuin als er vriendjes zijn om mee te spelen. Zeker bij enigskinderen kan het een extra reden zijn om juist wél in de zomervakantie activiteiten te ondernemen, terwijl het voor gezinnen met veel kinderen een extra reden kan vormen om de zomervakantiedrukte te vermijden.
7. Minder uren per week onderwijzen, het hele jaar door
Mensen die het hele jaar door onderwijs geven, kunnen gemakkelijk kortere breaks inbouwen wanneer die nodig zijn en/of met minder uren onderwijs per week toe. Als je geen 12 weken per jaar vakantie neemt, maar bijvoorbeeld maar 4, is het aantal uren dat je per week nodig hebt om je kinderen mee te geven wat jíj belangrijk vindt, minder dan wanneer je 12 weken per jaar volledig vrij-af neemt. Zelfs als je de 6 weken van de zomervakantie alleen maar beter verdeeld, heb je minder last van leerverlies en terugval en kun je daarom met minder uren weer lekker door met je onderwijsplan.
8. Schoolcurriculumroosters passen niet altijd goed bij de thuisonderwijspraktijk
Als je een bepaald schoolcurriculum wilt volgen, dan past dat niet altijd goed bij de thuisonderwijspraktijk. Het gaat bijvoorbeeld uit van groepslessen of van een bepaalde hoeveelheid uur dat een kind ergens aan werkt. Besteed jij per week 5 uur aan rekenen en het schoolcurriculum 10 uur? Dan kan het zijn dat je de zomervakantie nodig hebt om het curriculum af te maken, als je dat wenst.
Andersom kan ook: je wilt de stof uit twee ‘schooljaren’ consolideren binnen één kalenderjaar, omdat je door het één-op-één onderwijs sneller door de stof heen gaat. Dan kan het fijn zijn om in de zomer het tweede curriculum af te ronden, voor je in september aan het nieuwe schooljaar begint.
9. Kinderen terug in hun routine krijgen kan ingewikkeld zijn
Een ander nadeel aan een lange vakantie vieren, is dat je daarna wellicht veel moeite moet doen om weer een routine op te bouwen. Zowel voor jezelf als voor je kind kan het ‘zwaarder’ voelen om ná het lange luieren ineens weer veel te ‘moeten’.
Sommige kinderen kunnen heel goed wisselen tussen vakantiemodus en schoolmodus, voor anderen levert dit veel strijd op. Ook voor jou als ouder werkt het zo: ga bij jezelf na wat je prettiger lijkt en richt je schooljaar daar op in.
10. Goedkoper leuke dingen doen in het laagseizoen
Het hoogseizoen is duur omdat iedereen tegelijkertijd op vakantie wil. Boek jij je camping of vakantiehuisje in het laagseizoen? Dan is het goedkoper en bespaar je geld, of kun je vaker of langer op vakantie voor hetzelfde budget.
Je past vaak je werkuren aan op het feit dat je thuisonderwijs geeft, waardoor je slimmer moet budgetteren dan gezinnen die de ‘opvang’ mogelijkheid van school 40 weken per jaar hebben. Door optimaal gebruik te maken van laagseizoen aanbiedingen, kan het dan ineens wél mogelijk worden om die ene leuke vakantie(activiteit) te boeken.
Learn Nothing Day
Een grappige dag om eens te proberen: de Learn Nothing Day op 24 juli. Elk jaar wordt deze dag ‘gevierd’, door bijvoorbeeld unschoolers. Ik schreef er een blog over: Wat is de Learn Nothing Day?
Wat doe jij?
Je hebt nu een beetje kunnen zien wat de mogelijkheden zijn.
Wat past bij jouw gezin denk je? Als je fantaseert over jouw thuisonderwijsgezin: gaan jullie dan door in de zomer of stoppen jullie? Laat het weten in de reacties!