Als thuisonderwijs in Nederland niet lukt, bijvoorbeeld omdat je kind al naar school gaat, kan het zijn dat je andere opties aan het onderzoeken bent. Een van die opties is om te emigreren naar het buitenland. Vanwege de wens tot bezoeken van vrienden en familie in Nederland, wil je dan misschien in de buurt blijven van waar je nu woont, en dan zijn onze buurlanden goede opties om te onderzoeken.
Let op: ik ben geen jurist en de wet kan veranderen. Baseer je nooit op één willekeurige internetbron, zelfs niet op mij (haha), maar doe altijd zelf uitgebreider onderzoek. Overleg met mensen die meer verstand van zaken hebben voor je drastische beslissingen neemt over de toekomst van jou en Jouw Mooie Gezin.
Nederlanders in Duitsland
Duitsland is ons grootste buurland, met circa 83 miljoen inwoners, verdeeld over zestien deelstaten. Er wonen ongeveer 150.000 Nederlanders in Duitsland. Zeker in grote steden kun je daarom best Nederlandse community’s aantreffen. Nederlanders in Duitsland worden ook wel Neder-Duitsers genoemd.
Naast de grote steden, tref je ook in de grensgebieden veel Nederlanders aan die het gunstiger vinden om in Duitsland te wonen. Meer dan twee derde van de Neder-Duitsers verblijft in de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen. Sommige grensdorpen spreken een succesvolle mengelmoes van Nederlands en Duits. Door dicht bij de grens te wonen, kun je bovendien eenvoudiger heen en weer naar Nederlandse familie.
Het Duitse onderwijssysteem
Onderwijs is in Duitsland verplicht van zes tot zestien jaar oud. De laatste twee jaar mag het deeltijd onderwijs zijn, de eerste 8 jaar moet het voltijds onderwijs zijn dat fysiek ergens gevolgd wordt.
De meeste kinderen gaan van 3-6 jaar naar de Kindergarten, maar die is niet verplicht. Daarna komt de wél verplichte Grundschule, waar ze van ongeveer 6 à 7 jaar oud tot 10 jaar naar toe gaan. De kinderen beginnen in klas 1 en eindigen de Grundschule in klas 4. Alle niveaus zitten hier door elkaar. Blijven zitten is in Duitsland niet gebruikelijk.
Het voortgezet onderwijs heet die Sekundarstufe of der Sekundarbereich en duurt minstens nog 6 jaar. Daar zitten de leerlingen gescheiden op niveau, zoals we dat in Nederland ook kennen voor het voortgezet onderwijs. Die scheiding op basis van (verwacht) niveau wordt dus al rond 10 jaar gedaan, eerder dan hier in Nederlands. De telling van de klassen loopt door, dus de Sekundarstufe begint in klas 5. Je kunt stoppen in klas 10, dus na 10 jaar onderwijs als je ongeveer 16 bent, of in klas 12, als je ongeveer 18 jaar oud bent.
Onderwijs is gratis en vrij toegankelijk voor iedereen die in Duitsland woont. Ook als buitenlander zonder Duits paspoort heb je recht op gratis onderwijs in Duitsland. Houdt wel rekening met de taalbarrière: het onderwijs vindt (voornamelijk of uitsluitend) plaats in het Duits.
Thuisonderwijs
Thuisonderwijs is verboden in Duitsland. Het kind is verplicht vanaf 6 a 7 jaar oud, ten minste 10 jaar onderwijs te volgen. Je kunt met je 5 jarige dus nog wél ’terecht’ in Duitsland voor thuisonderwijs, waar dat in Nederland al niet meer kan.
De enige uitzondering is als je kind medisch niet in staat is om naar school te gaan, maar zelfs op deze uitzondering kunnen maar zeer weinig mensen zich beroepen in Duitsland.
Toch is er een groeiende groep Duitsers die thuisonderwijs geeft aan hun kinderen. Een deel doet dit, door hun kinderen niet op de geven bij geboorte en (dus) niet in te schrijven als burger. Een niet bestaande burger kan niet verplicht worden om naar school te gaan. Het is in Duitsland, net als in Nederland, overigens illegaal om een kind niet op te geven bij geboorte.
Aljazeera heeft een korte video opgenomen over thuisonderwijs in Duitsland, waarin naar voren komt dat gezinnen die hun kinderen níet naar een openbare of privé school sturen, niet alleen het risico lopen op boetes of tijd in de gevangenis, maar ook op de uithuisplaatsing van de kinderen.
De Homeschooling Legal Defense Association (HSDLA) verzamelt informatie over de legale status van thuisonderwijs in verschillende landen en helpt ouders bij rechtszaken over thuisonderwijs wereldwijd. Op de website van de HSDLA.org kun je meer informatie vinden over rechtszaken op het gebied van thuisonderwijs in Duitsland en vele andere landen.
Conclusie: niet naar Duitsland verhuizen voor thuisonderwijs
Je kunt vrij gemakkelijk naar Duitsland emigreren, je paspoort is er geldig en er wonen veel andere Nederlanders. Ook qua cultuur en taal zijn er veel overeenkomsten tussen Nederland en Duitsland. Je hebt daarnaast maar weinig reistijd als je in Nederland je familie of vrienden wilt bezoeken. Als je in het grensgebied gaat wonen, kun je zelfs je baan in Nederland behouden in sommige gevallen.
Klinkt allemaal vrij ideaal, maar als je thuisonderwijs overweegt of wilt geven aan je gezin, is Duitsland een heel slecht land om naar toe te verhuizen. Het is strenger verboden dan in Nederland, met grotere gevolgen indien je ‘gepakt’ wordt.
Er zijn andere landen, zoals bijvoorbeeld België en Engeland, die ook dichtbij Nederland liggen en waar thuisonderwijs geven veel eenvoudiger is.